Si tё njohim format e ndryshme tё konjuktivitit – Dr. Eralda Hysenj Dr. Elona Collaku
Ishte fundi i dhjetorit 2019 kur Dr. Li Wenliang dhe disa kolegё tё tij nё spitalin e qytetit Wuhan, Kinё nisёn tё lajmёrojnё se njё sёmundje e re po pёrhapej me njё shpejtёsi tё rrezikshme.
Do tё mjaftonin pak javё dhe tё gjithё ne, kudo nё botё do tё dёgjonim pёr Coronavirus-in, virusi shkaktar i sёmundjes tashmё tё mirёnjohur Covid-19.
Li, mjeku 34 vjeçar ishte njё okulist i thjeshtё. Ai kishte vёnё re se shumё prej pacientёve tё tij qё shfaqnin probleme me sytё kishin edhe probleme me frymёmarrjen dhe temperaturё tё lartё.
Njё kujtim i largёt ju rikthye nё mendje , SARS- CoV, 2002-2003.
Pranverё 2020, shumё prej nesh janё duke luftuar ndaj kёtij armiku tё padukshёm SARS-CoV-2, pothuaj tё gjithё jemi nё dijeni tё kujdesit dhe rregullave qё duhet tё zbatojmё pёr tu mbrojtur, por edhe pёr tё mbrojtur ata qё na rrethojnё. Rrugёt e infektimit janё tashmё tё njohura, nёpёrmjet tёshtimave, kollёs, frymёmarrjes etj. Edhe sytё mund tё konsiderohen njё portё hyrjeje pёr Coronavirus-in. Nёpёrmjet lotёve, ai mund tё trasportohet brenda organizmit tonё. Lotёt janё tё formuar nga 3 shtresa kryesore, funksioni i tyre ёshtё tё mbrojnё, pastrojnё dhe ushqejnё sipёrfaqen e syve. Ato grumbullohen nё kanalet e lotit qё kalojnё sё pari nё hundё e pastaj derdhen nё fyt.
Le tё bёjmё njё pёrshkrim tё thjeshtё e tё shpejtё tё problemeve tё sipёrfaqes sё syrit qё mund tё ndeshen mё shpesh nё kёtё periudhё tё vitit.
Konjuktivit viral , njё ndёr shenjat e Covid-19
Konjuktivit viral, mund tё jetё njё nga shenjat e para tek pacientёt e infektuar me SARS-CoV-2. Nё rastin kur pacienti ёshtё pozitiv ndaj virusit, pezmatimi kap nё pёrgjithёsi vetёm njёrin sy duke i shkaktuar skuqje, lotim, por pa sekrecione. Nё disa studime ёshtё parё se virusi mund tё ekzistojё brenda lotёve edhe pa dhёnё shenja tё dukshme, prandaj duhen pёrdorur gjithmonё maska dhe syze mbrojtёse. Syzet e diellit dhe ato pёr shikim japin njёfarё mbrojtje.
Nuk duhet tё harrojmё tё mos pёrdorim lentet e kontaktit, edhe ato ditoret sepse janё shpesh mbartёse tё virusit dhe me duar mund ti shpёrndajmё kudo. Duhet tё shmangim prekjen e syve me duar, larja dhe dizinfektimi i tё cilave duhen bёrё sa mё shpesh.
Konjuktivit viral
Konjuktiviti viral shkaktohet nga disa tipe tё ndryshme virusesh : ata mё tё zakonshёmit janё Herpes virus dhe Adenovirus. Ato manifestohen mё shpesh vetёm tek njёri sy zakonisht mbas njё gripi , ftohjeje apo infeksioni tё rrugёve ajrore tё sipёrme.
Lotimi, djegia e fortё, skuqja dhe ёnjtja e syrit shoqёrohen me zmadhim e dhimbje tё nyjeve limfatike preaurikulare dhe submandibulare ( nё zonёn para veshёve e nёn nofull). Kurimi i kёtyre formave mund tё bёhet me barna ose solucione ( mjekim me pika) antivirale, antibiotikё dhe antinflamatorё. Pёrdorimi i kortizonit duhet bёrё vetёm nёse e kёshillon specialisti, sepse nё disa raste ёshtё tepёr i rrezikshёm pёr shёndetin e syve.
Konjuktivit bakterial
Ky lloj konjuktiviti shkaktohet nga bakteret e familjeve Streptococcus, Haemophilus, Staphylococcus, Chlamydia etj. Prek tё dy sytё njёkohёsisht dhe karakterizohet nga sekrecione tё bollshme, ndjesi rёre nё sy, djegie/dhimbje dhe bezdi ndaj dritёs. Ekzaminimi biomikroskopik dhe tamponi i marrё nga konjuktivat janё tё nevojshёm pёr tё zgjedhur kurёn e pёrshtatshme me antibiotikё, nё disa raste e shoqёruar edhe me kortizon.
Konjuktivit alergjik
Forma alergjike nuk ёshtё ngjitёse si ato qё pёrshkruam mё lart, por ёshtё njё nga format gjithmonё e mё nё rritje si pasojё e ndotjes sё mjedisit.
Preken tё dy sytё. Ankesat e zakonshme tё pacientёve me allergji janё: kruajtje, lotim, enjtje dhe skuqje e konjuktivave dhe qepallave, djegie, bezdi ndaj dritёs.
Shoqёrohen shpesh, por jo gjithmonё, me rinit (rrjedhje dhe skuqje e hundёve), azmё bronkiale ose urtikarie (pulla tё kuqe nё lёkurё).
Diagnoza bёhet si gjithmonё nёpёrmjet njё vizite biomikroskopike, studimit tё antitrupave IgE nё lotё dhe nёpёrmjet njё konsulte alergologjike pёr tё kuptuar mё mirё se cili ёshtё alergeni (shkaktari i allergjisё).
Trajtimi lokal me pika antiflamatore, kortizoni dhe antihistaminik nё disa raste mё tё rёnda duhet shoqёruar me njё kurё sistemike ( mjekime nga goja ose me injeksione) tё kёshilluar nga specialisti i alergjive.
Bashkёpunoi nё pёrkthim: Dr. Eralda Hysenj dhe Dr. Elona Collaku
Foto: Courtesy of American Accademy of Ophthalmology