Ushqimi… Të vërtetat dhe jo mbi efektin e ruajtjes së peshës trupore – Dr.Erseida Arra
Kur flitet për ushqyerje korrekte, për zakone të mira në tavolinë dhe stil jete të shëndetshme, është e lehtë të hasësh informacione jo korrekte të shpërndara në internet pa asnjë bazë shkencore. Por edhe pse të tilla bëhen shumë të vështira për t’u eliminuar. Le të zbulojmë disa nga bindjet mbi ushqyerjen duke u drejtuar nga busulla e shkencës.
Ështe më mirë buka, apo format e thata të karbohidrateve?
Në rutinën e përditshme ndeshim shpesh persona të cilët refuzojnë bukën duke preferuar në vend të saj grissini/cracker, duke menduar që kaloritë e marra janë më pak, duke ndihmuar kështu uljen në peshë. Në të vërtetë, është shumë e gabuar sepse për të njejten peshë cracker dhe të ngjashem me ta kanë shumë më shumë kalori dhe yndyrna sesa buka, e cila ka më shumë ujë dhe të ngop më me lehtesi.
Ushqimet integrale janë më pak kalorike sesa ato të përpunuara?
Shumë persona konsumojnë drithërat integrale sepse mendojnë se mund të hanë më shumë sesa ato të përpunuara. Në të vërtetë, diferenca e kalorive është shumë e vogël. Sasia e bukës apo e makaronave integrale duhet të jetë e njëjte kur jemi në kontroll të kalorive të marra. Nga ana tjetër, ushqimet integrale kanë elemente të tjerë të vlefshëm. Sasia më e madhe e fibrave që kanë, ndihmon ndjenjën e ngopjes, përmirëson lëvizjen e zorrëve, zgjat kohën e përthithjes së yndyrnave dhe sheqernave, ul rrezikun e kapsllëkut, hemorroideve dhe tumorit të zorrës së trashë. Personat që vuajnë nga divertikujt dhe irritimi i zorrës duhet t’i përdorin në sasi të vogla sepse mund të përkeqësojnë situatën.
Ushqimet “light” na ndihmojnë per t’u dobësuar?
Ushqimet “light” janë ato të cilave i është eliminuar yndyra ose janë të ëmbëlsuar me sheqer artificial për të ulur kaloritë. Por ky proçes i lehtësimit kalorik bën që në fund të kemi një produkt më të përpunuar dhe më pak të shëndetshëm, shpesh të ëmbëlsuar me lënde artificiale. Përvec kësaj, fakti që janë “light”, i bën njerëzit të konsumojnë sasi më të mëdha, duke marrë kështu më shumë kalori sesa po të konsumonin ushqimin natyral, I cili do të ishte më i shijshëm e më i shëndetshëm .
Vaji i farave është më i lehtë se ai i vajit të ullirit?
Vetëm në shije. Nga pikëpamja e kalorive të gjithe vajrat kanë të njëjtat kalori (9 Kcal për gramë), por vaji i ullirit është më i pasur në vlera: ka një raport ideal të omega 3 dhe 6, ka veti antitumorale dhe shumë antioksidantë. I përdorur i freskët, dmth jo gjatë gatimit, ruan të gjitha vlerat e paprekura.
Bishtajoret dhe patatet mund të zëvendësojnë perimet në ditarin dietologjik?
Jo! Patatet janë të pasura me amidon dhe konsiderohen si karbohidrate, kështu zëvendësojnë bukën dhe makaronat. Nga ana tjetër bishtajoret janë të pasura me fibra, proteina dhe karbohidrate, të cilat i bëjnë ato shumë të pasura nga ana e kalorive për t’u konsideruar si racion perimesh. Për vetitë që kanë duhet të konsumohen të paktën 2 herë në javë.
Sheqeri kaf është më i mirë se ai i bardhë ?
Sheqeri kaf në krahasim me atë të bardhë ndryshon shumë pak përsa i përket kalorive (360 Kcal kundër 390 Kcal për 100 gr). Mendohet që sheqeri kaf është më i shëndetshëm, por në të dy rastet kalojnë një proçes përpunimi kimik. Sheqeri kaf ndyshon nga ai i bardhë vetëm per faktin se përveç sakarozës përmban edhe melasa, e cila jep ngjyrën dhe shijen karakteristike. Në disa raste, për ta bërë edhe më të bukur ngjyrën i shtojnë një ngjyrues (E150), që ndër të tjera, dyshohet se është toksik. Versioni integral i sheqerit kaf përmban në të vërtetë pak më shumë kripëra minerale dhe vitamina në krahasim me atë jo integral. Kuptohet që për të përfituar nga këto karakteristika duhet të konsumojmë të paktën 100 gr për çdo herë, jo e këshillueshme për kë do të ruajë peshën trupore
Makaronat në darkë të shëndoshin?
Shtimi në peshë është shpesh pasojë e marrjes së kalorive të tepërta në krahasim me atë ç’ka na nevojitet në të vërtetë, kjo për ditë, javë apo muaj rrjesht. Nuk ka rëndesi se si bëhet shpërndarja e kalorive përgjatë 24 orëve, ajo që është e rëndësishme është sasia e marrë e tyre. Shpesh këshillohet të konsumohen karbohidratet në drekë dhe proteinat në darkë. Kjo për shkencën e të ushqyerit duket se nuk ka rëndësi. Përkundrazi, brumërat rezultojnë të jenë më të tretshëm sesa mishi, duke lehtesuar edhe gjumin. Pikërisht për këtë arësye, shumë persona vuajnë nga përgjumja mbas drekës. Ndërkohë mishi na jep energji, na bën më vigjilent dhe per kete arësye mund të jetë i këshillueshëm përdorimi gjatë drekës.
Dietat me përmbajtje të lartë proteinash janë më të rekomanduara për të humbur në peshë?
Trupi ynë ka nevojë që rreth 50% të kalorive që i nevojiten t’i marrë nga karbohidratet. Nëse ndryshojmë këto parametra, organizmi ynë do të shkojë në kursim energjik sepse “kupton” se nuk ka ushqim të mjaftueshëm. Në këtë mënyrë ulet metabolizmi bazë dhe ne konsumojmë më pak kalori edhe për aktivitetet jetësore. Në momentin që do të rrisim sasitë e proteinave, ose do t’i kthehemi ushqyerjes normale, jo vetëm që do të rekuperojmë peshën e humbur, por do t’a marrim atë me “interesa” sepse metabolizmi ynë është zvogëluar. Në studimet e fundit shkencore, është vërejtur se dietat e pasura me proteina, nxisin zhvillimin e sëmundjeve metabolike, kardio vaskolare dhe tumorale.
Shmangia e mëngjesit na ndihmon në dobësim?
Mëngjesi është vakti i parë mbas agjërimit të natës dhe për këtë është shumë i rëndësishëm. Trupi ynë zgjohet dhe ka nevojë për energji. Nëse shmangim mëngjesin, në organizmin tonë zgjohen mekanizma të cilët jo vetëm do të na bëjnë që të arrijmë në kohën e drekës më të uritur, duke konsumuar më shumë ushqim, por mungesa e tij në mëngjes, ndez sinjalin e rezervës kalorike, duke ulur metabolizmin bazë.
Kush vuan nga akne duhet të shmangë çokollatën?
Shumë persona lidhin çokollatën me problemet e fytyrës. Në të vërtetë shkak për aknet janë problemet hormonale, karakteristikat e yndyrës së lëkurës, predispozicioni gjenetike, stresi, infeksionet bakteriale etj. Ushqimi mund të luajë një rol vetëm në rastet e alergjive apo intolerancave ushqimore. Disa studime kanë treguar që nuk ka asnjë lidhje ndërmjet konsumimit të çokollatës me shfaqen apo përkeqësimin e akneve. Për më tepër, nëse zgjedhim çokollatën me përmbajtje kakaoje më shumë se 75% , në organizmin tonë do të ketë shumë efekte pozitive. Çokollata me përmbajtje të lartë kakaoje është antioksidant i mire dhe antidepresiv natyral, përmirëson qarkullimin e ul yndyrnat në gjak , vepron kundër tumoreve , nxit humorin e mirë etj.
Vezët bëjnë keq?
Vezët janë me përmbajte të lartë elementesh ushqyes: përmban proteina të cilësisë superiore, vitamina, minerale dhe yndyrna. Është e vërtetë që kanë një sasi të lartë kolesteroli (200 mg/vezë), por është e vërtetë gjithashtu që përmbajnë edhe yndyna të cilat bllokojnë depozitimin e kolesterolit nëpër enët e gjakut, duke krijuar një mbrojte natyrale. Nëse konsumimi është i kontrolluar, psh 2 vezë në javë, janë një ushqim i domosdoshëm për organizmin tonë, pa krijuar dëme kardio vaskolare.
Bananet na shëndoshin?
Bananet janë një frut që shumë shpesh eliminohen nga regjimi ushqimor i personave që kërkojnë të ulin në peshë. Në të vërtetë bananet mund të konsumohen nga kushdo. Edhe pse kanë një sasi kalorish pothuaj 2 herë më shumë se një frut tjetër, psh molla, e rëndësishme është të hahet në sasi më të vogël, por jo të eliminohet krejtësisht nga dieta.
Margarina është më e shëndetshme dhe më me pak kalori sesa gjalpi?
Si margarina ashtu edhe gjalpi kanë të njëjtën sasi kalorish për të njëjtën peshë. Gjalpi, ndryshe nga margarina ka një sasi të konsiderueshme kolesteroli (250 mg për 100 g) dhe mund të konsiderohet si më i dëmshëm sesa margarina. Në fakt nuk është kështu. Margarina është thjeshtë vaj vegjetal i hidrogjenizuar, që mund të jetë akoma më i dëmshëm sesa kolesteroli që përmban gjalpi. Për më tepër përmban vajëra vegjetalë të ndryshëm, që mund të jenë të dëmshëm jo vetëm për arteriet, por edhe për mëlcinë, zemrën dhe muskujt. Nëse na duhet të zgjedhim, sigurish më mirë do ishte konsumimi i gjalpit, sigurisht duke zvogëluar sa më shumë sasinë.